Osteoporose

Osteoporose of botontkalking is de snellere afbraak dan opbouw van het bot. Vanaf het 35e levensjaar gaat er jaarlijks 0,3 tot 0,5 % van onze botmassa. Wanneer de botmassa te klein wordt, is er pas sprake van osteoporose (Universitaire huisartsen groepspraktijk, z.d.). Ten gevolge hiervan worden de botten brozer en is er bijgevolg een verhoogde kans op breuken (UZ Leuven, 2022). In deze blog gaan we verder ingaan op de symptomen, de oorzaken, de vormen en de risicofactoren. Deze blog vormt de eerste van een reeks van drie blogposts binnen het thema osteoporose.

Symptomen 

In een eerste, vroeg stadium zijn er weinig tot geen symptomen die aan het licht komen. Pas in een latere fase komen de echte symptomen naar voor. Het voornaamste symptoom is botbreuken die ontstaan ten gevolge van kleine ongevallen of zonder enige oorzaak. Ze komen voornamelijk voor ter hoogte van de heup, de pols of de wervelkolom. Vaak wordt osteoporose pas ontdekt na botbreuken. Verder zijn er ook nog andere symptomen die kunnen wijzen op osteoporose. (UZ Leuven, 2022)

Namelijk: 

• Rugpijn
• Verminderde lichaamslengte
• Een gebogen houding
• Verlies van mobiliteit. 

Prevelantie osteoporose in België

In België is de kans op osteoporose breuken ongeveer 1 op 3 van de vrouwen na de menopauze en voor mannen boven de 50 geldt dit voor ongeveer 1 op 5.  

Oorzaken

Zoals aangegeven in de introductie is osteoporose het gevolg van een onevenwicht tussen de botaanmaak en -afbraak. Bij vrouwen is de voornaamste oorzaak de afname van de hormoonproductie in de eierstokken. Oestrogenen vallen geleidelijk weg en hierdoor wordt de botafbraak veel groter dan de opbouw. Het helpt indien de botmassa goed hoog wordt gehouden voor de menopauze of bij mannen voor het 50e levensjaar. Op die manier wordt er een buffer gegenereerd waardoor de fractuur zone (het kritieke punt van het bot) beter beschermt is tegen de osteoporose. (Universitaire huisartsen groepsprakijk, z.d.)

Vormen

• Postmenopauzaal: hormonaal gebonden botontkalking bij de vrouw na de menopauze 
• Osteoporose bij de man: ouderdomsgebonden botontkalking bij mannen ouder dan 50 jaar. Vooral boven de 70 jaar. 
• Corticoïd geïnduceerd: Botontkalking bij personen die gedurende langere tijd behandeld worden met glucocorticoïden (cortisone-achtige geneesmiddelen bv. Medrol).

Risicofactoren

• Menopauze
• Vanaf de leeftijd van 65 jaar neemt het risico sterk toe
• Hypogonadisme (te lage waarden van geslachtshormoon) bij de man 
• Te weinig calcium in de voeding
• Tekort aan vitamine D
• Te weinig lichaamsbeweging
• Te veel alcohol 
• Roken
• Gebruik van geneesmiddelen (bv. glucocortoïden)
• Bepaalde aandoeningen (bv. diabetes, reuma …)
• Genetica

Zelf controle

Osteoporose checklist (UZ Leuven, 2022)

• Scoor je minder dan 12 is de kans op osteoporose zeer klein. Voldoende lichaamsbeweging en kalkinname via voeding helpen bij het laag houden van de kans.
• Scoor je meer dan 12 is de kans verhoogd op osteoporose en neem je best contact op met de huisarts zodat je dit kan bespreken. 

Conclusie

Dit was een eerste kijk op osteoporose. We zijn dieper ingegaan op wat osteoporose is, hoe je het kan herkennen en wat de gevolgen zijn van deze medische aandoening. Wat voeding en beweging kunnen betekenen lees je in de volgende twee blog posts.

Let op: deze blog is geen medisch advies en wanneer er over medicatie wordt gesproken dien je je medische raadsgever te contacteren.

Jelle Nuyts

Literatuurlijst

Osteoporose. (22 december 2022). UZ Leuven. https://www.uzleuven.be/nl/osteoporose

Universitaire huisartsen groepspraktijk. (z.d.). UGP folder osteoporose: Patiëntinfo. KU Leuven. https://www.kuleuven.be/ugp/patientinfo/folders/osteoporose